سيم و كابل ساختماني اصول سيم كشي ساختمان

سيم كشي و يا به اصطلاح برقكاري ساختمان ، برخلاف چيزي كه عده اي تصور مي كنند ، امري كاملا تخصصي است . چه بسا اگر سيم كشي ساختمان به هر دليلي اشتباه انجام شود ، در تمام طول عمر استفاده از ساختمان ، ساكنين را با زحمت مواجه مي سازد ،

در سيم كشي ساختمان سطح مقطع هادي سيم و كابل هاي ساختماني با توجه به عوامل زير تعيين مي شود:

– حداكثر دماي مجاز كار هادي

– افت ولتاژ مجاز سيم و كابل

سيم هاي ساختماني با هادي تا سطح مقطع ۱۰ ميلي متر مربع بهتر است از نوع سيم با هادي تك مفتولي داراي عايق PVC استفاده گردد. استفاده از سيم هاي افشان در مواردي كه انجام بعضي از قسمت هاي سيم كشي به طور استثنايي مشكل باشد مجاز خواهد بود. از سيم ها و كابل هاي زيرگچي فقط در مواردي مي توان استفاده كرد كه طول انشعاب از محل سيم كشي ثابت تا محل مصرف كننده مانند چراغ بيشتر از ۱٫۵ متر نباشد.

به طور كلي در ساختمان از چند نوع سيم و كابل مانند: سيم هاي افشان، سيم هاي مفتولي، كابل هاي افشان سبك و كابل هاي افشان مفتولي سبك با عايق و روكش PVC ، كابل هاي مخابراتي و آيفوني و نيز كابل كواكسيالاستفاده مي شود. در مكان هايي كه دما در آنجا بسيار زياد است مانند جنوب كشور از عايق XLPE استفاده مي شود.

سيم و كابل ساختماني

سطح مقطع هادي سيم و كابل ساختماني

ساختمان هاي كوچك از برق تك فاز و خانه هاي بزرگ تر از برق سه فاز استفاده مي كنند. تجهيزات مصرف كننده عمده برق ساختمان در آشپزخانه و موتورخانه قراردارند . به هنگام كابل كشي مي بايستي توجه داشت كه فاصله كابل ها از يك ديگر بايد حداقل دوبرابر قطر كابل باشد.

بايد به اين نكته به صورت كاملا جدي توجه داشت كه مهارت سيم كشي ساختمان ، تنها به صورت تجربي به دست نمي آيد ، به اين صورت كه ممكن است شخصي سال ها تجربه سيم كشي داشته باشد ، اما از رعايت برخي قوانين آن هيچ اطلاعي نداشته باشد . در همين راستا توصيه مي گردد كه سيم كشي و برقكاري ساختمان مي بايست بر اساس نشريه هاي مربوط به آن اعم از نشريه ۱۱۰ و مبحث ۱۳ مقررات ملي ساختمان انجام گردد .

در حالت كلي سطح مقطع كابل برق از تير تا كنتور ورودي ۶ ميليمتر مربع مي باشد به همراه يك رشته سيم ارت با سطح مقطع ۲۵ ميليمتر مربع كه با نظر شركت توزيع نيروي برق تعيين مي گردد .

سطح مقطع سيم ارت تابلوي هاي تقسيم هر واحد ۶ ميليمتر مربع است . (در اصول سيم كشي ساختمان مي بايستي سيستم ارت وجود داشته باشد )

در سيم كشي ساختمان معمولا” براي هر قسمت سيم و كابل ساختماني با سطح مقطع هادي به شرح زير به كار برده مي شود :

– سيم هاي به كاربرده شده در ساختمان براي روشنايي: سطح مقطع ۱٫۵ ميلي متر

– سيم هاي به كار برده شده براي پريز ساختمان: سطح مقطع ۲٫۵ ميلي متر

– سيم هاي به كار رفته به عنوان سيم هاي اصلي برق: سطح مقطع ۴ ميلي متر

– سيم هاي به كار رفته براي راه اندازي كولر آبي: سطح مقطع ۲٫۵ ميلي متر

– سيم هاي به كار رفته براي راه اندازي كولر گازي: سطح مقطع ۴ ميلي متر

سيم و كابل ساختماني

انتخاب سيم و كابل ساختماني

ميدانيم كه بر اثر عبور جريان الكتريكي از كابل و هادي گرما به وجود مي آيد . چنانچه مقدار اين گرما زياد باشد باعث سوختن پليمر عايق سيم وكابل ميگردد از طرفي چنانچه مقاومت سيم وياكابل از حد معمول زياد باشد باعث ايجاد افت ولتاژ درسيم و كابل شده و در نتيجه ولتاژ دو سر مصرف كننده از ولتاژ شبكه كمتر بوده و ممكن است مصرف كننده درست كار نكند .

هميشه در طراحي شبكه ها مثل سيستم سيم كشي ساختمان بايد سطح مقطع كابل طوري انتخاب شود كه افت ولتاژ در سيم وكابل درصد كوچكي باشد.

اين افت ولتاژ برحسب تنوع شبكه و نيز ولتاژ شبكه متغيير است. مثلا براي شبكه هاي خانگي ۳۸۰/ ۲۲۰ ولت، افت ولتاژ مجاز حدود ۵ درصد است. بنابراين پس از تعيين سطح مقطع بايد بررسي شود كه آيا سطح مقطع انتخابي اين شرط را نيز برآورده مي سازد يا نه؟

اگر درصد افت ولتاژ در حد مجاز نباشد بايد سطح مقطع بالاتري را انتخاب كنيم.

در سيم‌كشي الكتريكي، محدوديت‌هايي براي حداكثر افت ولتاژ مجاز وجود دارد، يعني بايد در كاركرد مناسب وسايل الكتريكي اختلال بوجود نيايد. افت ولتاژ بيش از حد ممكن است موجب عملكرد نامطلوب وسايل الكتريكي و آسيب ديدن تجهيزات الكتريكي متصل شود.

همچنين جريان مجاز عبوري از سيم ها و كابل ها مي بايستي گونه اي تعين گردد كه در هر نقطه اي از سيم و كابل، حرارت توليد شده در هادي هاي آن به خوبي به محيط اطراف منتقل شود.

درجه حرارت عايق در سطح هادي سيم ها و كابل هاي داراي عايق پي.وي.سي نبايستي از ۷۰ درجه سانتي گراد تجاوز كند .

سيم و كابل ساختماني

سيم افشان

سيم افشان عبارتست از يك سيم تك رشته كه هادي آن از جنس فلز مس بوده و عايق به كار رفته در سيم افشان نيز آميزه پليمر PVC ( پي وي سي ) از نوع پليمر PVC/C مي باشد .

از سيم افشان در داخل وسايل برقي و نيز حفاظت سيستمهاي روشنايي ، درمحيط هاي خشك ، درون لوله ها و زير و روي گچ استفاده مي گردد اما به كاربردن سيم افشان ( سيم انعطاف پذير يا سيم قابل انعطاف ) براي نصب مستقيم روي سيني كابل ، كانال كابل كشي و مخازن مجاز نمي باشد .

ولتاژ نامي در سيم هاي افشان ، ۵۰۰/۳۰۰ ولت در سيم هاي افشان تا سطح مقطع ۱ ميلي متر مربع و ۷۵۰/۴۵۰ ولت در سيم هاي افشان با سطح مقطع بيش از ۱ ميلي متر مربع مي باشد .

سيم هاي افشان بر اساس مشخصه ولتاژ نامي به دو گروه تقسيم مي گردند :

سيم هاي افشان داراي ولتاژ نامي ۵۰۰/۳۰۰ ولت :

كه اين نوع از سيم هاي افشان براي نصب درون لوله ها و زير و روي گچ و نيز قرار گيري در لوله هاي خرطومي مناسب است .

سيم هاي افشان داراي ولتاژ نامي ۷۵۰/۴۵۰ ولت :

اين نوع از سيم هاي افشان براي نصب داخل وسايل برقي و نيز حفاظت سيستمهاي روشنايي ، درمحيط هاي خشك ، درون لوله ها و زير و روي گچ مناسب است .

هادي در گروه سيم هاي افشان مطابق با الزامات استاندارد مربوطه كلاس ۵ ( هادي افشان يا هادي قابل انعطاف يا هادي انعطاف پذير ) و يا ۶كلاس ( هادي هادي خيلي افشان ) مي باشد .

سيم و كابل ساختماني

سيم مفتولي

سيم مفتولي يا سيم نصب ثابت و يا به اصطلاح رايج بازار سيم خشك ، عبارتست از سيمي تك رشته كه هادي آن از جنس فلز مس بوده و عايق به كار رفته در سيم مفتولي نيز آميزه پليمر PVC ( پي وي سي ) از نوع پليمر PVC/C مي باشد .

از سيم مفتولي ( سيم نصب ثابت يا سيم خشك ) در سيم كشي داخلي تابلو ها و توزيع كننده هاي برق استفاده مي گردد همچنين از سيم مفتولي ( سيم غير قابل انعطاف يا سيم نصب ثابت ) مي توان در لوله ها و زير گچ استفاده نمود .

ولتاژ نامي در سيم هاي مفتولي ، ۵۰۰/۳۰۰ ولت در سيم هاي مفتولي مقاطع ۵/۰ و ۷۵/۰ و ۱ ميلي متر مربع و ۷۵۰/۴۵۰ ولت براي سيم هاي مفتولي با سطح مقطع بيش از ۱ ميلي متر مربع مي باشد .

مقاومت الكتريكي هادي سيم مفتولي كمتراز سيم افشان است . به عنوان مثال مقاومت الكتريكي هادي در سيم مفتولي با سطح مقطع ۵/۱ ميلي متر مقدار ۱/۱۲ اهم بر كيلومتر و در سيم افشان با همين سطح مقطع ۵/۱ مقدار ۳/۱۳ اهم بر كيلومتر مي باشد . اين تفاوت به دليل وجود رشته هاي هادي با طول تاب ( پيچش ) مشخص در هادي سيم افشان مي باشد .

تفاوت در مقاومت الكتريكي هادي سيم افشان و سيم مفتولي زياد چشمگير نيست اما ممكن است در موارد خاص يا متراژهاي بالا تاثير خود را بيشتر نمايان سازد .

سيم و كابل ساختماني

كابل افشان سبك

اين نوع كابل را مي توان به عنوان كابل هاي ورودي و اتصال در وسايل برقي ، لوازم منزل و ماشين آلاتي كه دو شاخه آنها به طور ثابت به كابل نصب است ،به كار برد .

ساختار

هادي : مس آنيل شده گروه ۵ ( انعطاف پذير – افشان ) مطابق استاندارد ملي ايران شماره ۳۰۸۴

عايق : آميزه PVC از نوع PVC/D.

نحوه قرار گيري رشته ها :

– كابل گرد : رشته ها به هم تابيده مي شوند .

– كابل تخت : رشته ها به صورت موازي قرار مي گيرند .

روكش : آميزه PVC از نوع PVC/ST5 ، رنگ روكش به طور معمول مشكي يا سفيد است .

سيم و كابل ساختماني

كابل مفتولي سبك

اين نوع كابل ها براي مصارف صنعتي و كابل كشي داخل ساختمان مناسب است و مي توان آن ها را در محيط هاي خشك ، آبدار و مرطوب و نيز مكان هاي بسته و باز و همچنين در آجركاري و بتن به كار برد. به كار بردن اين كابل ها در بتن فشرده و يا به طور مستقيم در زير زمين مجاز نيست .