جهت آشنايي با نحوه‌ي ترسيم و نقشه‌خواني مدارهاي صنعتي لازم است تا با علائم اختصاري آن آشنايي داشته باشيم. در ادامه علامت اختصاري قطعات صنعتي آورده شده است.

نقشه مدارهاي صنعتي كه اغلب براي راه‌اندازي الكتروموتورها به كار مي‌روند در چند شكل نشان داده مي‌شوند. در ادامه به دو نقشه پركاربرد اين گروه از مدارات اشاره‌شده است.

مدار قدرت

به نقشه‌اي كه انرژي الكتريكي را از شبكه سه فاز دريافت و به مصرف‌كننده منتقل مي‌كند، نقشه‌ي مدار قدرت گفته مي‌شود.

مدار فرمان

به نقشه‌اي كه از آن براي نحوه عملكرد يا تعيين مدت‌زمان كاركرد مدار قدرت استفاده مي‌شود، نقشه مدار فرمان مي‌گويند. ولتاژ كار اغلب مدارهاي فرمان شبكه تك فاز است.

در طراحي و نقشه‌خواني مدارهاي فرمان بايد به چند نكته توجه كرد.

1- در تمامي مدارهاي فرمان، بايد از يك فيوز كه به‌صورت سري با كل مدار قرار مي‌گيرد، جهت حفاظت مدار در مقابل اتصال كوتاه استفاده كرد.

2- در برخي از مدارات فرمان صنعتي روي حفاظت مدار در برابر اضافه‌بار احتمالي از عنصري به نام بي متال، بعد از فيوز فرمان استفاده مي‌شود.

3- يكي از قطعاتي كه در مدارات فرمان نقش قطع كننده مدار را دارد، شستي استپ است. اگر هدف استفاده از شستي استپ قطع كل مدار باشد، بايد آن را هميشه به‌صورت سري پس از بي متال در مدار قرارداد. درصورتي‌كه هدف قطع يك قسمت از مدار باشد شستي استپ را بايد فقط در مسير آن وسيله قرارداد.

4- براي شروع به كار هر مدار فرماني بايد از يك وسيله‌ي وصل‌كننده يا يك كليد شستي استارت استفاده كرد كه محل قرار گرفتن آن پس از شستي استپ مدار است.

5- در انتهاي هر مسير ساده‌ي جرياني اگر ارز وسايل و تجهيزات ديگري استفاده شود بايد بوبين رله‌هاي عملگر، مانند بوبين رله‌ها و كنتاكتور ها را قرارداد. براي اين‌كه راحتي كار در زمان سيم‌كشي و عملگر معمولاً يك‌طرف بوبين كنتاكتورها به سيم نول وصل مي‌شود و درنتيجه با وصل كليدها يا شستي‌هاي مدار، سيم فاز به سمت ديگر بوبين كنتاكتور وصل مي‌شود و پس از مغناطيس شدن آن، كنتاكت هاي آن عمل مي‌كند.

مي‌توان نقشه مدار قدرت و فرمان راه‌اندازي يك موتور سه فاز آسنكرون روتور قفسي را با استفاده از كليد يك پل به‌صورت زير نشان داد.

اگر بخواهيم با فشار بر شستي، مدار فرمان به‌صورت لحظه‌اي كار كند كافي است به‌جاي كليد يك پل از يك شستي استارت استفاده كرد.

همان‌طور كه در نقشه مدار فرمان مشخص است جريان از طريق فيوز F0، بي متال F2، استپ O تا استارت I آمده است. هرگاه شستي استارت وصل شود جريان به بوبين كنتاكتور مي‌رسد و آن را مغناطيس مي‌كند. درنتيجه تيغه‌هاي آن‌كه در مدار قدرت قرار دارند وصل مي‌شود و جريان سه فاز به سرهاي U1، V1، W1 موتور مي‌رسد و تا زماني كه دست ما روي شستي باشد، كار مي‌كند. هرگاه دست را از روي شستي برداريم برق بوبين قطع مي‌شود و درنتيجه موتور خاموش مي‌گردد. درصورتي‌كه بخواهيم با استفاده از شستي‌هاي استارت و استپ يك مدار راه‌اندازي موتور سه فاز را به‌صورت دائم كار طراحي كنيم، كافي است يكي از كنتاكت هاي باز كنتاكتور را به‌صورت موازي با شستي استارت قرار دهيم. چون تيغه باعث مي‌شود تا مدار در شرايط پايدار باقي بماند به همين دليل به اين كنتاكت تيغه خود نگه‌دارنده نيز گفته مي‌شود. نحوه عملكرد مدار فرمان در سه وضعيت قبل از زدن شستي، لحظه‌ي وصل شستي و پس از قطع شستي نشان داده مي‌شود.

ضمن تشكر از شما دوستان عزيز

اميدواريم كه اين مقاله براي شما مفيد واقع‌شده باشد. با ارسال نظرات مفيد خود ما را در بهبود هرچه بيشتر مقالات و سايت ياري نماييد. به اميد آنكه بتوانيم با كمك يكديگر گامي هرچند كوچك در بهبود فضاي كسب‌وكار كشورمان برداريم.

امتیاز:

بازدید:

[ ۲۵ خرداد ۱۳۹۹ ] [ ۰۲:۰۵:۲۹ ] [ محمد جواد حسيني ]

نظرات (0)